ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་རང་ལ་མཚོན་ན་མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་དང་གོམས་གཤིས་བཟང་པོ་ཧ་ཅང་གི་མང་པོ་ཡོད་རེད། དེ་ཡང་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་ལ་མཚོན་ན། ཕ་མ་ལ་ཞབས་ཞུ་ཡག་པོ་ཞུ་ཡས་དང༌། ཁ་ལག་དྲག་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཕ་མ་ལ་སྤྲད། གོན་རྒྱུ་ཡག་པོ་ཞིག་ཡོད་ན་ཡང་ཕ་མ་ལ་གོན་དུ་བཅུག  དེ་འདྲ་བྱེད་རྒྱུའི་སྤྱོད་པ་བཟང་པོ།  བཟའ་ཚང་གི་བར་ལ་འགྲིག་པོ་མཐུན་པོ་བྱས་ནས་བུ་ཚ་ཚོ་ལ་ཡིན་ན་ཡང་སློབ་གྲྭ་ཡག་ པོར་བསྐྱལ་ནས་ཡ་རབས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལོབ་ཏུ་བཅུག  བུ་ཚ་ཚོ་ཆུང་དུས་ནས་ཀྱང་ཡ་རབས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡོད་མཁན། སློབ་སྦྱོང་ལ་དགའ་བ། ངལ་རྩོལ་ལ་དགའ་བ། དེ་ནས་ཕན་ཚུན་གཅིག་གཅིག་ལ་འགྲིག་པོ་མཐུན་པོ་བྱེད་པ། མིའི་དཀའ་ངལ་ཁག་པོ་ཡོད་པ་ལ་རོགས་པ་བྱེད་རྒྱུར་དགའ་བ། རྐུ་མ་མི་རྐུ་བ། ཆང་མི་འཐུང་བ། ཐ་མག་མི་འཐེན་པ། ཕ་མས་བཤད་པའི་ཁ་ལ་ཉན་པ།  སློབ་གྲྭ་རུ་དགེ་རྒན་ལ་བརྩི་འཛོག་ཡོད་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་གི་མི་རྒན་པ་དང་མི་ཡོན་ཏན་ཅན་ལ་བརྩི་འཇོག་ཡོད་པ། སྒྲིག་ལམ་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་བྱེད་པ་རེད། དེ་འདྲ་མི་བྱེད་པར་ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོ་དེ་གར་ཕར་སྐྱག་ལང་བཏང༌། ད་ཆ་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་ལ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་དེ་འདྲས་ཐ་མག་དེ་འདྲ་འཐེན་ནས་དཀྲུགས་ར་ དེ་འདྲ་སྒྲུག  ཆང་འཐུང༌། རྒྱག་རེས་བརྒྱབ། རྐུ་མ་བརྐུས། དེ་ཚོའི་གྲས་གཞུག་མ་ཡར་ཆེ་རུ་ཆགས་སོང་ན་མི་འཁྱམས། ཁྲམ་རྒན། རྐྱང་ཡན་ལ་འགྲོ་གི་རེད་པ། དེ་འདྲ་སོང་ཙང་ཕ་མ་ཚོས་སོ་སོའི་ཕྲུ་གུ་ལ་ཆུང་དུས་ནས་བསླབ་བྱ་རྒྱག་དགོས། དེ་ཤིན་ཏུ་ནས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ཡིན།...

རྩོམ་པ་པོ། དམངས་ཁྲོད། ཨ་ཁུ་པད་མ་ཡེ། ། རྒོད་ཐང་དཀར་དུང་གི་སྐེ་རྒྱན་ཅན། ། ཨ་ཁུ་པད་མ་ཡེ། ། རྒོད་ཐང་དཀར་དུང་གི་སྐེ་རྒྱན་ཅན། ། ཡར་འཕུར་ན་དགུང་གི་རྒྱན་ཞིག་རེད། ། ཡར་འཕུར་ན་དགུང་གི་རྒྱན་ཞིག་རེད། ། ཨ་ཁུ་པད་མ་ཡེ། ། མར་བབས་ན་བྲག་རིའི་སྐྱིད་ཅིག་རེད། ། ཨ་ཁུ་པད་མ་ཡེ། ། མར་བབས་ན་བྲག་རིའི་སྐྱིད་ཅིག་རེད། ། ཁྱོད་མེད་ན་བྲག་ཐེམ་སྟོང་བ་རེད། ། ཁྱོད་མེད་ན་བྲག་ཐེམ་སྟོང་བ་རེད། ། ཨ་ཁུ་པད་མ་ཡེ། ། བྱ་ངང་པ་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ་ཅན། ། ཕར་སོང་ན་སྤང་རིའི་རྒྱན་ཞིག་རེད། ། ཨ་ཁུ་པད་མ་ཡེ། །...

རྩོམ་པ་པོ། སྨན་བླ། པཎ་ཆེན་ལགས་རིན་པོ་ཆེ། ། ན་ནིང་ཐང་དཀར་རྒོད་པོ་ཞིག ། སྤྲིན་གྱི་བང་རིམ་བརྟོལ་ནས་ནམ་འཕང་བསྟར། ། བདེ་མྱུར་གྱི་གཤོག་འགྱུར་རེ་རེར། ། ཕྲིན་ལས་ཀྱི་འགྱུར་ཁུགས་རེ་རེ། ། ད་ལོ་ནམ་མཁའི་ཐོག་མདའ་བཞིན། ། ཡུལ་ཕྱོགས་གང་ལ་བཞུད། ། པཎ་ཆེན་ལགས་རིན་པོ་ཆེ། ། ཁས་བླངས་བའི་དམ་བཅའ་སུ་ལ་འབུལ། ། ངོ་མཚར་བའི་རྨི་ལམ་སུ་ལ་ཞུ། ། མིག་ཆུའ་ཐིག་པ་རེ་རེ། ། བསམ་ཞིང་བསམ་ཞིང་སེམས་ལ་ལྷུང་། ། པཎ་ཆེན་ལགས་རིན་པོ་ཆེ། ། ན་ནིང་དཀར་གསལ་ཟླ་བ་ཞིག ། གངས་རིའི་དབུ་རྩེ་བརྒྱན་ནས་འཛུམ་ཆུང་གྲོལ། ། འོད་སྣང་གི་ཟེགས་མ་རེ་རེར། །...

རྩོམ་པ་པོ།   སྐྱིད་ལུང་གནས་བརྟན་ཚེ་རིང་དང་དཀོན་མཆོག་རྡོ་རྗེ། ༡ ༽  ཆུ་ཆེན་རབ་བརྟན་རྒྱལ་བོ།  （齐钦然登土司）རྒྱལ་རབས་ཉེར་ལྔ་བ་ཁྲོ་བོ་འབུམ་གྱི་སྐབས་སུ་བོད་བཙན་པོའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ས་གནས་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་ཞིག་ཡིན།  དེ་ནས་ཆུ་ཆེན་དེ་གོང་མ་ཆན་ལུང་གིས་ཕམ་བཅུག་པའི་བསོད་ནམས་དབང་རྒྱལ་གྱི་བར་དུ་རྒྱལ་རབས་ཞེ་ལྔ་བྱུང་ཡོད་ཅེས་བཀོད་འདུག  ལོ་རྒྱུས་ཁ་ཤས་ཐོག་རྒྱལ་རབས་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་ཞེས་ཀྱང་བཀོད་འདུག  འདིའི་རྒྱལ་ས་ནི་ལྷ་སྟེང་སྟེ་དེང་སང་རྔ་བ་ཁུལ་གྱི་ཆུ་ཆེན་རྫོང（金川）དུ་ཡོད། ༢ ༽  བཙན་ལྷ་བདག་ཆེན་རྒྱལ་བོ།（赞拉土司）མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང་ལས།  ཆུ་ཆེན་གྱི་ཉིན་ངོས་སུ་བསྟན་པ།  རབ་བརྟན།  བཙན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ཡོད།  ཕྱི་མ་འདི་གཉིས་སྟོབས་དང་དཔའ་རྩལ་ཆེ་བས་ཧོར་རྒྱལ་བོའི་དུས་མངའ་ཞབས་སུ་མ་ཆུགས་པར་གྲགས་ཞེས་གསུངས་པ་དང་།  མ་གཞི་བཙན་ལྷ་དང་རབ་བརྟན་རྒྱལ་བོ་གཉིས་ནི་རྒྱལ་བོ་གཅིག་གི་རུས་རྒྱུད་ལས་ཆད་པ་ཡིན།  རྒྱལ་ས་ནི་རྔ་བ་ཁུལ་གྱི་བཙན་ལྷ་རྫོང（小金）དུ་ཡོད། ༣ ༽   སོ་མང་རྒྱལ་བོ།（梭磨土司）ཡིག་ཐོག་ཏུ་འཁོད་ཡོད་པ་ནི། ད་ར་དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་ནས་རྡོ་རྗེ་དཔལ་བཟང་གི་བར་སྤྱི་ལོ ༡༡༨༣ ལོ་ནས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བའི་བར་རྒྱལ་རབས་ཉི་ཤུ་ཙམ་བྱུང་ཡོད་ལ། རྒྱལ་ས་ནི་རྔ་བ་ཁུལ་གྱི་འབར་ཁམས་རྫོང་གི（马尔康县梭磨乡）མངའ་ཁོངས་སུ་ཡོད། ༤ ༽  རྫོང་འགག་རྒྱལ་བོ།  （松岗土司）འགའ་ཤས་ཀྱིས་རྫི་འགག་དང་།  གཟི་འགག་ཏུའང་བྲིས་འདུག ཡིག་ཐོག་ཏུ་གསལ་བ་འཕན་བཞེར་ནས་མགོན་པོ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་བར་ཏེ་སྤྱི་ལོ་ ༦༣༤ ནས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བའི་བར་རྒྱལ་རབས་ཉེར་བཞི་ཙམ་བྱུང་ཡོད་ལ།...

རྩོམ་པ་པོ་མི་གསལ།       རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་བོའི་མཆན་འགྲེལ། གོང་མ་རྒྱལ་ས་ནས་བྲོས་ཚུལ______ལོ་རྒྱུས་འདི་ནི་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་བོ་ཞེས་ དོན་ལ་གནས་པའི་གྲགས་དཀར་གྱིས་ས་ཆེན་ཁྱབ་པའི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་སོ་བརྒྱད་པ་ ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་དུས་སུ་བྱུང་བ་ཞིག་སྟེ། དེབ་དཀར་རྩོམ་འཕྲོར་ལུས་ཕྱིར་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་བཀོད་མེད་པས་འདིར་མདོ་ཙམ་ བརྗོད་ན། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ནི་སྤྱི་ལོ ༧༩༠ ལོར་༼ལོ་ཚིགས་འདི་དང་གཤམ་དུ་འགོད་རྒྱུ་མང་བོ་ཞིག་སྐར་རྩིས་ཀུན་འདུས་ནོར་བུ་ གཞིར་བཞག་པ་སྟེ་བཞེད་ཚུལ་གཞན་དང་གཞན་ཡང་ཡོད། ༽ ཡབ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་དང་ཡུམ་གྱིམ་ཤིང་ཀོང་ཇོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་༼ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་དུ་མ་ཡུམ་ནི་བཙུན་མོ་ཆེ་བ་སྣ་ནམ་བཟའ་ཡིན་པར་བཤད་ཅིང་དེང་སང་མང་བོ་ ཞིག་གིས་དེ་འཐད་ལྡན་དུ་བཟུང་སྟེ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་རྒྱ་ཚ་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་ བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད། ༽ སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་པར་༼གཞུང་ལ་ལར་བཅུ་བཞི་ཞེས་འབྱུང་།༽རྒྱལ་སར་འཁོད། བློན་པོ་འགོས་ཁྲི་བཟང་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ཇུས་དང་རོགས་རམ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་བློན་མ་ ཞང་དྲོན་པ་སྐྱེས་གསོན་དུར་དུ་བཅུག ༼བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས་ལས། གསོན་པོར་དུར་དུ་བཅུག་ཟེར་བ་ནི། ཕལ་ཆེ་བས་གསོན་པོར་དུར་དུ་སྦས་ཏེ་བསད་པ་ལྟ་བུར་བསམས་པས། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་བོའི་བཀའི་ཐང་ཡིག་ནང་། བང་སོའི་སྐོར་ལ། ནང་བློན་གང་ཡིན་རྒྱལ་བོའི་བང་སོ་བསྲུང་༔ གཤིན་པོའི་ཚུལ་བཟུང་པུར་གྱི་འབངས་སུ་བསྔོས༔གསོན་གཤིན་དབྱེ་བྱས་མི་ཡི་ཁྱུ་ ནས་བུད༔ ཅེས་གསལ་བ་ལྟར། གསོན་པོར་དུར་དུ་བཅུག་པའམ། ཡང་ན་པུར་གྱི་འབངས་སུ་བསྔོས་ན། མི་དེ་དུར་རམ།...

ཡོང་ཁུངས་བོད་ཀྱི་དུས་བབ། དེ་རིང་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༩།༠༠ བའི་ཐོག་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་ཤག་མདུན་ཐང་དུ། སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གཙོས་ཕྱག་རོགས་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་ཟུང་དྲུང་ཡན་གྱི་སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་བཅས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་གླུ་གྱེར་འདོན་དང་སྦྲགས། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་དར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་སྒྲེང་འཛུགས་བཅས་གནང་སྟེ། གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཞུང་དབྱིན་ཡུལ་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱིས་མི་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་རིང་བདག་བཟུང་བྱས་པའི་འོག་ནས་རང་བཙན་ཐོབ་སྟེ་མི་ལོ་ ༦༨ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་གཙི་གནང་སོང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དུས་དྲན་མཛད་སྒོའི་ཐོག་གསུངས་དོན།  དེ་རིང་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་ནས་ལོ་ ༦༨ འཁོར་བའི་ཉིན་མོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་ཚབ་ཞུས་ཏེ་རྒྱ་གར་གཞུང་དང་མི་མང་ཚང་མར་འཚམས་འདྲིའི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དམིགས་བསལ་སྐུ་ཞབས་མུ་དྷིར་ (Nerandra Modi) གིས་ད་ལམ་རྒྱ་གར་སྲིད་བློན་གྱི་འགན་དབང་བཞེས་ནས་ལོ་དང་པོ་ཡིན་དུས་སྐབས། ཁོང་དང་ཁོང་གི་བཀའ་ཤག་ལ་བོད་མི་ཡོངས་ནས་འཚམས་འདྲི་དང་བྱ་བ་ལམ་ལྷོང་ཡོང་བའི་སྨོན་འདུན་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོང་། ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ། ད་ལྟའི་བར་ང་ཚོ་བོད་པ་ཉག་ཕྲ་བའི་གནས་སྐབས་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་དམངས་ལྟར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བ་གཞན་སུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ད་ལྟའི་བར་དུ་གནས་ཐུབ་པ་དང་གཞིས་ཆགས་དང་དགོན་པ། སློབ་གྲྭ སྨན་ཁང་སོགས་གང་ས་ཅི་ཐད་དུ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་མཐུན་རྐྱེན་གནང་ཡོད་པ་རེད། འདི་དག་རྒྱ་གར་གྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་མང་པོས་སྐུ་ལས་སྐྱོན་པའི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་ཡོད་སྟབས། ཁོང་རྣམ་པ་ཚོས་ང་ཚོར་ཕྱག་རོགས་དང་མཐུན་སྦྱོར་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོང་། གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོང་གི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་རང་བཙན་ཉིན་མོ་སྲུང་གཙི་གནང་བའི་ལས་རིམ་གྲུབ་རྗེས། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དྷ་ཤོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་མགྲོན་འབོད་གནང་བ་ལྟར་དྷ་ཤོད་ཀ་ཅཱ་རིའི་ཉེན་རྟོག་རྩེད་ཐང་དུ་ཕེབས་ཏེ་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཉིན་མོ་སྲུང་གཙི་གནང་ཡོད་འདུག དེ་བཞིན་ངྷ་རམ་ས་ལའི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ཀྱང་དྷ་ས་མེག་གྷན་དུ་རྒྱ་གར་ཉིན་མོ་སྲུང་གཙི་གནང་ཡོད་འདུག...