འོད་དཀར།   དགྱ་དམར་གཞུང་གིས་དུས་ད་ལྟའི་བར་བོད་མི་ས་ཡ་གཅིག་དང་འབུམ་གཉིས་ལྷག་ཅིག་དམར་གསོད་དང་ལྟོགས་ཤི་སོགས་ཀྱིས་བསད་ཡོད་པ་རེད། དཔའ་བོ་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་དང་དཔའ་བོ་བཀྲ་བྷེ་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ ༡༣༠ ལྷག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་གཅེས་པའི་སྐུ་ལུས་མེ་མཆོད་ལ་ཕུལ་ནས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་སའི་གནས་ཀྱང་དགྱ་དམར་གཞུང་འདི་ཉིད་ཡིན་པ་གསལ་བོ་ཡིན། འོན་ཀྱང་བོད་མི་དམངས་སྤྱི་འཐུས་ཞིག་གིས་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་རེ་བ་བཅོལ་སའི་ཆེས་མཐོ་བའི་སྡིངས་ཆ་འདི་བེད་སྤྱད་ནས་དགྱ་དམར་གཞུང་གི་དཔོན་པོར་ཕེབས་བསུ་བྱེད་དགོས་ཟེར་བ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ནམ། དུས་ད་ལྟའི་འཛམ་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུ་རྒྱབ་ཁབ་ཅིག་གམ་ཡང་ན་མི་རིགས་ཤིག་གི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཁ་གཏད་ཀྱི་ཚོགས་པ་དེ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མ་ཐུབ་པར་སྡར་མའི་ངང་ཚུལ་བཟུང་ནས་རང་དབང་ཐོབ་སོང་པའི་ཟིན་ཐོ་ཞིག་བསྐྲུན་པ་སུ་ཞིག་གིས་མཐོང་ཐོས་མྱོང་གསུམ་ཡོད། གསུམ་གཉིས་ས་ཡི་འཁོར་ལོར་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་མྱོང་པའི་བཙན་པོའི་སྙིང་སྟོབས་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནམ། གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཀྱིས་དགྱ་དམར་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོར་སྤྲེལ་ལད་ཅིག་འཁྲབ་དགོས་བསམ་ན་ངོ་མ་དགོད་སྤྲོ་བ་ཞིག་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནག་ཉེས་ཤིག་མ་རེད་དམ།     ༼ཕེབས་བསུ་ངོ་རྒོལ་༽ཟེར་བ་འདིའི་མིང་བྱང་གཅིག་པུ་ནས་ལྟོས་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བརྡ་དོན་ཟུར་ཙམ་ཞིག་ལ་ཆ་རྒྱུས་མེད་པ་གསལ་བོ་རེད། ར་མགོ་ལུག་སྦྱར་གྱི་བརྡ་དོན་འདི་འདྲ་ཞིག་ཆེས་མཐོ་བའི་སྡིངས་ཆ་འདི་ནས་བཤད་པ་ནི་བསམ་ཞིང་བསམ་ན་སྐྱོ་དགོས་པ་ཞིག་རེད་ལ། བོད་མི་མང་གི་ངོ་ཚབ་ཡིན་པའི་འགན་ཁུར་དེ་གང་དུ་བོར་སོང་བ་ཡིན། ང་ཚོ་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་སླེབས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་དམིགས་ཡུལ་གང་དུ་བོར་སོང་པ་རེད།        ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་དགྱ་དམག་གིས་བཟུང་ཞིང་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཞུགས་ཤག་ཕོ་བྲང་ནོར་བུ་གླིང་གར་མེ་སྒྱོགས་བརྒྱབ་པས། ༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས་གཙོས་པའི་བོད་མི་གང་མང་ཞིག་དགྱ་དམར་གྱི་མེ་མདས་དེད་དེ་རྒྱ་གར་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་བའི་ཁྲག་དྲི་བྲོ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ད་དུང་མ་ཡལ་པར་གནས་ཡོད་པ་མ་མཐོང་ངམ། ད་དུང་བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་གཏོར་བཅོམ་དང་ཕ་མེས་རིང་གི་རྒྱུ་དངོས་རྟ་ནོར་ལུག་གསུམ་གཙོས་པའི་རིན་ཐང་གཞད་དུ་མེད་པའི་གནའ་རྫས་རྩ་ཆེན་གྲངས་ཀྱིས་མི་ལང་པ་བཙན་འཕྲོག་བྱས་མྱོང་བ་བརྗེད་སྲིད་དམ། སྤྱིར་ན་ང་ཚོ་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་སླེབས་ནས་ཅིས་ཀྱང་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་འགན་ཁུར་ནི་མི་རིགས་མ་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་དང་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མ་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་སླར་གསོ། བོད་ཀྱི་ཡ་ང་བའི་སྡུག་བསྔལ་འཛམ་གླིང་མི་མང་གི་མིག་ལམ་དུ་སྟོན་རྒྱུ་བཅས་ནི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་རིགས་སྲུང་སྐྱོབ་གཉིས་ནི་ང་ཚོས་གཞིས་སྡོད་མི་དམངས་ལ་མིག་དཔེ་ལྟ་དགོས་པ་ཞིག་བྱུང་བཞིན་པ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད། རྒྱུ་མཚན་མང་ཡང་ཚིག་ཉོག་ལ་དོགས་ནས་བྲིས་མེད། གཞན་རང་གི་མེས་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་སླར་གསོ་དང་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེ་མི་མང་ལ་དགྱ་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་མེད་ལུགས་མེད་ཀྱིས་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་ནི་ང་ཚོའི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ཆགས་ཡོོད། ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་མ་འདི་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེས་ན་བོད་ནང་གི་སྡུག་བསྔལ་དང་བཙན་གནོན།མནར་གཅོད་སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་མི་མང་གི་མིག་ལམ་དུ་སྐྱེལ་དགོས་ན་དགྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་མཐོ་དམན་སུ་ཞིག་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ལ་སླེབས་ན་དེ་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་དགོས་པ་ནི་དོན་དངོས་ཀྱི་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནམ། འདི་ནི་བོད་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བཟང་ཤོས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ང་ཚོས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དགྱ་དམར་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོར་དགའ་བསུ་བྱས།...

༼རྒྱ་གར་གྱི་བུ་མོ་མཱུ་ངྷ་དང་ཁྱི་ཡི་གཉེན་སྒྲིག་ལ་སྦྱར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་བོ་ཀུན་མཚར་ཞེས་བྱ་བ།༽ འབའ་སྲས། ཚངས་པའི་མཉམ་གཞག་བསིལ་རླུང་གི ། རྔ་ཡབ་གཡོ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས།། ཆུ་གཏེར་མངལ་ལས་ཕྱུང་བ་ཡི།། མཚོ་བྱུང་ངག་གི་ཟླ་བར་འདུད།། དབྱངས་ཅན་བྱིན་རླབས་གྲུ་ཆར་གྱིས།། མགྲིན་པའི་ཞིང་བཟང་བརླན་པ་ཡིས།། ཁོ་བོའི་ལྕེ་ཡི་མེ་ཏོག་ནི།། གྲེ་འགྱུར་བསེར་བུས་ལྡེམ་པ་མཛེས།། གཏམ་དང་བསྔགས་པ་ལ་སོགས་སྡེ།། མཐོང་ཐོས་བརྗོད་ལ་ཁ་ཡི་ལྕེ།། གྱོང་བའི་སྐྱེ་བོ་དག་ལ་ནི།། སྙན་ཚིག་སྨྲ་བ་མེད་དོ་ལོ།། མང་ཐོས་དྲི་མེད་རྒྱུད་མངས་སྟོང་གི་སྐུད།། ལྷན་སྐྱེས་སྤོབས་པ་མཐོ་པའི་ཏམ་བུ་རར།། ལེགས་དྲངས་ལེགས་སྦྱོར་སོར་མོས་བརྡུངས་པའི་སྒྲ།། འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་བོ་ཀུན་མཚར་ཉོན་དང་ཐོས།། ཀྱེ་མ་སྤྱི་ཚོགས་གསར་བའི་ཉི་འོད་ཀྱི།། གདུགས་དཀར་ཆེན་པོའི་འོག་ཏུ་མ་ཚུད་ཅིང་།། བསམ་བློ་གྲིབ་མ་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་བའི།། མཚན་མོ་རྒྱུ་བའི་རིགས་མཐུན་དེང་ཡང་མཐོང་།། མུ་སྟེགས་མེས་པོའི་བཀའ་ཡིས་དབང་བསྒྱུར་ཅིང་།། རྣམ་རྟོག་མེ་ཡིས་ས་གཞི་འཚིག་བྱེད་པ།། འཕགས་ཡུལ་ཤར་ཕྱོགས་ཡུལ་མཐའི་གྲོང་གསེབ་ཅིག ། འཛམ་གླིང་རྗེས་སུ་མ་སོང་འཁོབ་ཏུ་གནས།། ཡུལ་དེར་སྔོན་ན་སྐྱེས་པའི་མི།། གཟུགས་བཟང་ལང་ཚོ་མི་ལྡན་པས།། ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱེ་བོ་མཐའ་དག་གིས།། མི་མ་ཡིན་གྱི་གྲོང་ཞེས་འབོད།། རིང་དུ་འདས་པའི་ལོ་ཙ་ན།། མཁའ་ལ་ཤར་བའི་ཟླ་དཀར་བཞིན།།...

སྨྱུག་མདའ། ཆར་རླུང་འཇམ་པོ་དལ་གྱིས་ལྡང་བ་ཡིས།། འཚོ་བ་ཞིག་གི་དྲི་བསུང་འཐུལ་པར་བྱས།། སེམས་ཉིད་བསམ་གཏན་བདེ་བའི་སྒོམ་ཁང་དུ།། རྐུན་པོ་གང་གི་ཞགས་པས་དམ་དུ་བཅིངས།།   མེ་ཏོག་རྒས་པའི་ཉམས་ཤ་བཏོད་པ་ན།། ཕྱི་རོལ་ཆར་གྱིས་ནང་དུ་ཁོག་འདར་བྱེད།། སྒེའུ་ཁུང་སྟོང་བའི་འགྲམ་དུ་ཅི་ཞིག་ལྷག། ལྕགས་རྔ་དབྱུ་གུས་བསྣུན་པ་བོས་སོང་ངོ་།།   གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་མཆོངས་ལྡིང་བྲོ་གར་འཁྲབ།། ཐིག་ཕྲེང་བར་ནས་ད་ནི་ཐུགས་ལྷོད་ཆགས།། དུས་ཚོད་འཚུབ་པོ་ནམ་ཞིག་རྙེད་གྱུར་ན།། སྲིད་པའི་གྲོང་ཚོ་འདི་ལ་དབུགས་རྩ་དྲོད།།   དམིགས་པ་གཏོར་ཞིང་དམིགས་པའི་དབུ་རྩེ་རུ།། གནའ་ཤུལ་ཡིག་འབྲུ་འགའ་ཡིས་བྱིལ་བྱིལ་བྱས།། ནམ་ཟླ་ཡག་པའི་ཚིག་རྐང་ཞིམ་པོ་ལ།། མི་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཤིག་གིས་གསུབ་སྟེ་འུད།།   ཤིང་སྒོ་ཁམ་ནག་དེད་པ་རྒྱུ་མཚན་འདུག། མདང་གི་གཏམ་རྒྱུད་ཅིག་གི་འབྲི་འཕྲོ་བཞག། སྐུད་པའི་ཁ་ཤོམ་འདྲོགས་པའི་ངོས་དག་ན།། སྟོན་པ་འགད་རྫས་ཇི་བཞིན་བཏེགས་ཏེ་ལུད།།   འཇག་རྩྭས་གླིང་བུ་འབུད་པའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ལ།། གནས་སྡུག་བུ་མོ་ཞིག་གིས་དེ་ཉིད་གླེང་།། ཞོགས་པ་དཀྱུས་མ་ཞིག་གི་འགུལ་ཤུགས་ན།། གསུང་ཆེན་མཚོ་ལ་འཐིམ་པའི་སྐྱ་ཐིག་བརྒྱབ།།   སྨུག་པའི་ནང་ལ་བཟི་སྐད་ལྡབ་ལྡིབ་ཅིག།། དབང་བོའི་སྒོ་བརྒྱ་ཆགས་པས་བེར་བེར་བྱས།། འཁོར་བའི་སྒྲ་དབྱངས་གཅེར་བུར་འགྲེང་བ་འདི།།...

གོ་ལ་རྨོག་བརྩེགས་མའི་ལུགས།       ལུགས་འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཡུལ་ལ་སོགས་པར་མུ་སྟེགས་པ་ཁ་ཅིག་གི་གོ་ལའི་འདོད་པ་ཡིན་པར《འགྲེལ་ཆེན་དྲི་མེད་འོད་》ལས་གསུངས་ཤིང་། འདིའི་ལུགས་ཀྱི་གོ་ལའི་འཁོར་ཚུལ་ནི། ཁྱིམ་སྐར་རྣམས་ལྷ་བགྲོད་དང་བྱང་བགྲོད་གཉིས་ཀ་མི་བྱེད་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པ་ལྟར་དུ་ཉི་ཟླ་གཟའ་ལྔ་སྒྲ་གཅན་སོགས་ཁྱིམ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ལྷོ་བགྲོད་དང་བྱང་བགྲོད་གཉིས་ཀ་མི་བྱེད་པར། ཁྱིམ་རྣམས་རྨོག་བརྩེགས་པ་ལྟར་གནས་པ་ལ་གཟའ་རྣམས་མདུན་རྒྱབ་ཏུ་རྒྱུ་བ་མ་ཡིན་པར་སྟེང་འོག་ཏུ་རྒྱུ་བ་དང་། ཞི་གཟའ་འགའ་ཞིག་རི་རབ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དང་། དྲག་གཟའ་འགའ་ཞིག་རི་རབ་ལ་རིང་བར་རྒྱུ་བས་གཟའ་བརྒྱད་པོ་དག་འགྲོས་མྱུར་དལ་ཡོད་ཀྱང་། ཁྱིམ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོངས་སྤྱད་ནས་རི་རབ་འཁོར་བར་མཉམ་སྟེ། དཔེར་ན་སོ་བའི་སྤུན་པ་འཆག་པའི་ཕྱིར་སོ་བའི་སྟེང་དུ་བ་ལང་ཀ་བ་ལ་འཁོར་དུ་བཅུག་པ་རྣམས་ལས་ཀ་བའི་ཉེ་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་རྣམས་དལ་བར་འགྲོ་ཞིང་གོམ་པ་ཉུང་ངུས་ཀ་བར་འཁོར་ལ། ཀ་བའི་རིང་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་རྣམས་མགྱོགས་པར་འགྲོ་བའི་གོམ་པ་མང་པོས་ཀ་བ་འཁོར་བ་ལྟར། གཟའ་རྣམས་ཀྱང་འབྲུ་སྙིལ་བ་དེ་ལྟར་རི་རབ་ལ་ཉེ་རིང་དུ་གནས་པའི་དབང་གིས་འགྲོས་མྱུར་བུལ་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་སྐར་འཁོར་ལོ་ཡོངས་རྫོགས་སྤྱད་ནས་རི་རབ་འཁོར་བ་ལ་ཁྱད་མེད་པར་འདོད་ཅིང་། ཁྱིམ་རྣམས་ཀྱང་རྒྱ་མཉམ་པར་སྟེང་འོག་ཏུ་བརྩེགས་པར་འཁོར་བ་ལས། ས་དུམ་བུ་བཅུ་གཉིས་སུ་ནག་པ་སོགས་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་དང་། དྲག་གཟའ་རྣམས་གནས་མཐོ་བས་འདི་ནས་བལྟས་པའི་ཚེ་སྐར་མ་གཟུགས་ཆུང་བ་དང་། ཞི་གཟའ་རྣམས་གནས་དམའ་བས་སྐར་མའི་གཟུགས་ཆེ་བ་དང་། སྟེང་འོག་བརྩེགས་ཀྱང་འོག་མས་སྟེང་མ་མི་སྒྲིབ་པར་འདོད་པ་དང་།  ཁྱིམ་རེ་རེའི་ནང་རི་རབ་ལ་རེག་པ་དང་།  ཕྱི་མཐའ་མེ་ལ་རེག་པར་འདོད་ཅིང་། ཉི་ཟླ་སོགས་གཟའ་རྣམས་ཀྱང་ཁྱིམ་སྟེང་ཤོད་ལ་ཁང་པའི་སྟེང་འོག་ཏུ་བགྲོད་པ་ན་འབབ་འཛེག་བྱས་ནས་རྒྱུ་བ་ལྟ་བུར་འདོད་དོ།། གོ་ལ་སྟེང་བསྐྱེད་མའི་ལུགས།    ལུགས་འདི་ལྟར་ན་ཉི་མའི་རྒྱུ་ལམ་ཁྱིམ་བཅུ་གཉིས་ནི་ལྷོ་ནས་བྱང་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་ལམ་མཐོ་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་དབྱར་དགུན་སྟོན་དཔྱིད་དུས་བཞི་འབྱུང་བ་ཡིན། གཞུ་དང་ཆུ་སྲིན་གཉིས་དམའ་བ་དང་། འཁྲིག་པ་དང་ཀརྚ་གཉིས་མཐོ་བ་དང་། ཁྱིམ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་མཐོ་དམན་བར་མར་གནས་ཀྱང་། ལྷོ་བྱང་དུ་མེད་པས་རི་རབ་དང་མེ་རིའི་དབུས་དྲང་པོའི་རི་རབ་ཀྱི་ཁ་ཁྱེར་ནས་དཔག་ཚད་ སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་བཅས་སོ་བདུན་གྱི་མཚམས་དུས་མཐམས་ཅད་དུ་ཉི་མའི་རྒྱུ་ལམ་ཡིན་པ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་། གཞུ་ཆུ་སྲིན་གྱི་ཁྱིམ་གཉིས་སུ་རྒྱུ་བ་ན་དམའ་བས་ལྷོར་ བགྲོད་པ་ལྟར་སྣང་བ་དང་། དེ་ནས་སྡིག་བུམ་གཉིས་དེ་ལས་མཐོ་ཞིང་། དེ་ལས་ཀྱང་སྲང་དང་ཉ་མཐོ་ཞིང་།...