རྒྱ་གར་སྲིད་བློན་མུ་དྷི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཧིན་རྡིའི་གངས་རིན་པོ་ཆེ་དང་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོར་གནས་སྐོར་དུ་འགྲོ་མཁན་ཚོར་ལ་དྭགས་བདེན་མཆོག་དང་ཀུ་མོན། ཀིན་ནཱོར་བཅས་ཀྱི་ལམ་ཁ་མ་ཕྱེས་པར་སྣ་ཐོད་ལ་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་བྱས་པ་དེར་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཚོས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་རྒྱ་གར་ནང་ཉིན་གསུམ་རིང་གི་གཟིགས་སྐོར་སྐབས། རྒྱ་དཀར་ནག་བར་ཚོང་འབྲེལ་གཙོས་པའི་ལས་དོན་ཁག་ ༡༢ ལ་མིང་རྟགས་བཀོད་ཡོད་པའི་ཁྲོད། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་ཧིན་རྡིའི་གནས་མཇལ་བ་ཚོ་གངས་རིན་པོ་ཆེ་དང་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོར་གནས་སྐོར་དུ་འགྲོ་བར་འགྲོ་གྲོན། འགྲིམ་བཞུད་བདེ་འཇགས་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ། ལ་དྭགས་ས་གནས་བདེན་མཆོག་དང་ཨོ་ཊིར་ར་ཀན་མངའ་སྡེའི་ས་གནས་ཀུ་མོན་ (Kumaon)། ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ས་གནས་ཀིན་ནཱོར་ (Kinnaur) བཅས་ནང་གི་ས་མཚམས་ཁག་སྒོ་ཕྱེ་རྒྱུ་མིན་པར། འབྲས་ལྗོངས་ས་མཚམས་སྣ་ཐོད་ལ་ནས་གཞིས་ཀ་རྩེ་བརྒྱུད་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ལམ་ཁ་ཕྱེ་རྒྱུའི་གྲོས་མཐུན་བྱུང་ཡོད་སྟབས། ཨོ་ཊིར་ར་ཀན་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་ཧ་རེ་ཞི་ (Harish Rawat) ལགས་དང་ལ་དྭགས་ས་གནས་ཀྱི་ཀོང་རེ་སི་ཚོགས་པ་གཙོས་གོང་གི་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མུ་དྷི་གཞུང་གི་ཐག་གཅོད་དེར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག ཨོ་ཊིར་ར་ཀན་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་ཧ་རེ་ཞི་ལགས་ཀྱིས་མངའ་སྡེ་ནང་ཡོད་པའི་བྷེ་ཇེ་པེ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོས་སྲིད་བློན་མུ་དྷི་མཆོག་གི་མདུན་ཅོག་སྟེང་གནད་དོན་འདི་འཁྱེར་ཏེ་ཡང་བསྐྱར་བསམ་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཡི་གེ་ཞིག་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་ “ཐག་གཅོད་དེས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་བའི་དད་སེམས་ལ་ཕོག་ཐུག་ཚབས་ཆེན་བཟོས་ཡོད་”ཅེས་བརྗོད་འདུག ལ་དྭགས་ས་གནས་ཀྱི་ཀོང་རེ་སི་ཚོགས་པས། ཐེངས་འདིར་བྷེ་ཇེ་པེ་གཞུང་གིས་ལ་དྭགས་མི་མང་ལ་མགོ་སྐོར་བཏང་བ་<མ་ཟད། བྷེ་ཇེ་པེ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་དབང་གིས་དབུས་གཞུང་ལ་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་པར་འཐུས་ཤོར་སོང་བས་ཁོང་ལ་འགན་འཁུར་ཆ་ཚང་ཡོད་སྟབས། སྲིད་གཞུང་གིས་ལ་དྭགས་མི་མང་ལ་ཕྱོགས་ལྷུང་བྱས་པའི་ཐག་གཅོད་ལ་ས་གནས་ཀོང་རེ་སི་ཚོགས་པས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་ཡོད་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་ཡོད་འདུག དེ་ནི་ཟླ་སྔོན་མའི་སྲིད་བློན་མུ་དྷི་ལ་དྭགས་དང་ཀར་གྷེལ་ནང་གཟིགས་སྐོར་སྐབས་ལ་དྭགས་རང་སྐྱོང་རི་ལྗོངས་ཡར་རྒྱས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བདེན་མཆོག་ས་མཚམས་ལ་གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ཚོང་ལས་བྱེད་སྒོ་མགོ་འཛུགས་བྱེད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཁག་ཅིག་བཏོན་ཡོད་འདུག ལོ་འགའི་གོང་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་ཧིན་རྡུའི་གནས་མཇལ་བ་ཚོ་ལྡི་ལི་ནས་བལ་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ཀ་ཐ་མན་ཊྲོ་རུ་སོང་སྟེ། དེ་ནས་བལ་བོད་ས་མཚམས་གྲོ་མོ་བརྒྱུད་དེ་ཉིན་ ༡༠ ཙམ་རིང་གངས་རིན་པོ་ཆེ་དང་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་གཉིས་ལ་གནས་མཇལ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། གཞན། ཨོ་ཊིར་ར་ཀན་མངའ་སྡེའི་ས་གནས་ཀུ་མོན་ (Kumaon) གྱི་ལེ་པོ་ལེ་ཁུ་(Lipulekh)...

གཅན་མེ་སྟག ཤིང་བལ་ལྟ་བུའི་སྤྲིན་ཕུང་དེའི་གསེབ་ནས་ཆས་ཏེ མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་འདས་སོང ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ    ཡང་དྲགས་ནས་རླུང་གིས་ཀྱང་འཁུར་མ་ཐུབ་པའི་ཁྱོད  དོ་དགོང      མུན་པ་ཚོམ་བུ་ཚོམ་བུར་མཆེད་པ་དག་གི་སྦུབས་ནས ང་ལ་འཕུར་ཀྱིན་ཡོད་དམ ནེམ་འབོལ་གྱི་རས་ཡུག་དཀར་པོ་ཞིག་དང་འདྲ་བའི་རྨི་ལམ་འདི དོ་དགོང      ངའི་སྔས་འགྲམ་ནས་བསྲིངས་ཏེ ཁྱོད་ཀྱི་ཁེར་རྐྱང་གི་རྒྱབ་གཟུགས་ཀློང་དུ་འཐིམས་ཀྱིན་འདུག ཡོ་ཞིང་ཡོ་བའི་ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱབ་གཟུགས་དང སྨྱུག་རྩེ་རུ་བཞུར་འདོད་མེད་པའི་ངའི་མིག་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན ལག་ཟུང་ཁྲི་སྟོང་གི་སྨེང་བ་ཡོད་ཚད་ཀྱང ཁྱོད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་རྐྱོང་ཀྱིན་ཡོད ཕྱིར་སླེབས་ཤོག      ང་ཡི་ཁ་བ མར་མེའི་སྡོང་རྐང་ལས་ཚིག་པའི་ཁ་སང་གི་དུས་ཚོད བལ་རྩིད་ཀྱིས་བཏགས་པའི་རེ་སྦྲ་ནག་པོ་ཇི་བཞིན རྩྭ་ཐང་གི་སེམས་ལྗོངས་ངོགས་ན་ཡལ་གྱིན་པའི་དོ་དགོང རི་རྩེ་ཕ་རོལ་ན་འཁྱུག་ཙམ་འཁྱུག་ཙམ་གྱིས་ངུ་ཀྱིན་པའི་གློག་འོད་འོག ངས་ནི་ཁྱེད་རང་གླིང་ག་གང་ཞིག་གི་བདག་པོ་ལགས་ཡིན་པ་ཤེས་བྱུང དེ་བས      མགོ་རས་ནག་པོ་གཡོགས་པའི་དེ་རིང་གི་མཚན་མོར་ཡང ང་རང་ལྡེབས་འགྲིག་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བསྐོར་ལམ་དང རྡོ་རྩིག་བརྟན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བཀོད་ཐང་བརྒལ་ནས ང་རང་བསམ་གཞིག་བོར་བའི་ལྕགས་མཁར་དང ཚེ་སྲོག་གི་བཙོན་ར་ཆེན་མོ་བརྒལ་ནས ཁྱེད་ཀྱི་ཕེབས་བསུ་རུ་ཐེངས་གཅིག་བཅར་འདོད་ཡོད མ་མཐའ་ཡང     ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་སྔ་རོལ་ནས་ཆས་ཤིང དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ལམ་ངོགས་སུ་ལུས་པའི གདུང་སེམས་ཁེར་རྐྱང་འདིའི་ངོགས་ནས་ཀྱང ངས་ལས་རླུང་གིས་དེད་ཅིང་དཀྲུགས་ཀྱིན་པའི ཁ་ཆར་དམར་པོ་འདིའི་རློན་འཁྲུས་ཐེངས་གཅིག རང་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་འདོད  ༢༠༠༩ལོའི་ཟླ༣པའི་ཚེས༡༤ལ་བྲིས་ཤིང་།   ཟླ༤པའི་ཚེས༤ལ་བསྐྱར་བཅོས་བྱས། ངེད་དྲ་ཚིགས།...

འབྲོག་མྱི།   པེ་ཅིང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་དཔར་འབྱོར་རིག་པའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཡུ་གུར་བ་ཨེལ་ཧམ ཐོ་ཧྭི་ཏས(Llham Tohti) ལགས་ལ་ཁྲིམས་ཐག་ལྕི་མོ་གཅོད་སྲིད་པར་མི་རྣམས་པས་ཚོད་དཔག་བྱས་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་། དེ་འདྲའི་ཁྲིམས་ཐག་ལྕི་མོ་བཅད་པར་མི་རྣམས་ཧ་ལས་ཧང་སང་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཀྱང་། ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་སྒྲོམ་གཞིའི་ནང་དུ་འཐུས་པའི་དྲི་ལན་འཚོལ་མཁན་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཨེལ་ཧམ ཐོ་ཧྭི་ཏས་ལ་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་དང་། ཁོང་གི་རེ་བ་ནི་གུ་ཡངས་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་གི་འོག་ཏུ་གྲོས་མོལ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ཡང་། ཁོང་ལ་རེག་པ་ནི་གུ་དོག་པའི་བཙོན་ཁང་རེད། ཁོང་ཉིད་ཡུ་གུར་བ་དང་རྒྱ་རིགས་བར་གྱི་ཟམ་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་རྒྱུར་ཧུར་བརྩོན་བྱས་ཀྱང་། ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཁོང་ལ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་གཏོར་ཞིག་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་བཏགས། གཅིག་གྱུར་ལ་གཅེས་སྐྱོང་དང་ཁ་བྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་ག་ཚོད་བྱས་ཀྱང་། ཁོང་ལ་ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས་པའི་ཉེས་མིང་བཙུགས། གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་དར་ཆ་འཕྱར་ནས་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་ལ་ཤར་སྐྱོད་བྱས་ཀྱང་ཁོང་ལ་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པའི་རྗེས་འབྲང་བར་བསྙད་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས། དྲག་པོའི་དོན་རྐྱེན་བསྟུད་མར་བྱུང་དང་འབྱུང་གིན་པའི་ཞིན་ཅང་དང་། ཨེལ་ཧམ ཐོ་ཧྭི་ཏས་ཀྱི་ཕ་ཡུལ་མི་མང་ལ་སྤྲད་པའི་བརྡ་ལན་ནི་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་རེད། ཞི་ཅིན་ཕེང་གི་ཀྲུང་གོ་ན་ཁ་བྲལ་མ་ཡིན་པའི་ཞི་འཇམ་གྱི་ལམ་དབུ་མའི་ལྟ་སྤྱོད་ཅན་ཡིན་ཡང་འགྲོ་ས་འདུག་ས་མེད་པ་དེ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མཉམ་གནས་ཀྱི་བསམ་བློ་ཡོད་མཁན་ཞི་འཇམ་རིགས་ཡུ་གུར་བ་རྣམས་ཀྱང་ཐལ་དྲགས་ཅན་དུ་གྱུར་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བྱས་དང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། རྒྱ་རིགས་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན༼ང་ཡི་ཤར་ཏིར་ཀུ་སི་ཐན། ཁྱོད་ཀྱི་ཞིན་ཅང༽ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཝང་ལའེ་ཞོན་གྱིས། རྒྱ་ནག་དེང་གཞུང་གིས་ཡུ་གར་བའི་མན་དྷི་ལཱ་ཞིག་བཟོ་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད། ཅེས་དང། སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་འབངས་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་མཁན་ཧོའུ་ཇཱ་ཡིས། ཡུ་གུར་བ་རྣམས་ནི་རྐང་བཀྱིགས་ལག་བསྡམས་ཀྱི་རིགས་ཚོགས་དེ་ཡིན་པས། ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་གཞུང་དང་མཐུན་ལམ་འཛུགས་དགོས་སམ། ཞེས་ཡུ་གུར་བའི་གནས་སྟངས་གླེང་འདུག འདས་པའི་ལོ་གཅིག་གི་ནང་དུ། ཞིན་ཅང་ས་ཁུལ་དུ་དྲག་པོའི་འཇབ་རྒོལ་དོན་རྐྱེན་རབ་དང་རིམ་པ་བྱུང་ཡོད་ལ། པེ་ཅིང་གཞུང་གིས་དེ་ལ“འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས”ཞེས་ངོ་བོ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ལ།...

    རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་ཧོང་ཀོང་གི་སློབ་ཕྲུག་གཙོས་པའི་མི་མང་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་ཐོན་ཏེ། ཧོང་ཀོང་མང་གཙོ་ཚོགས་པས་སྤེལ་བའི་“ཞི་བའི་ཚོང་ལས་ལྟེ་བ་བཙན་བཟུང”་གི་ལས་འགུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཧོང་ཀོང་ལ་མང་གཙོ་ཡང་དག་པའི་འོས་འདེམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཧོང་ཀོང་སྲིད་གཞུང་དང་པེ་ཅིང་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་རྣམ་འགྱུར་མཁྲེགས་བཟུང་གིས། “ཚོང་ལས་ལྟེ་བ་བཙན་བཟུང”་གི་ལས་འགུལ་ནི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ཡིན་པས། ཉེན་རྟོག་པས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་། མི་མང་གི་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་མུ་མཐུད་དུ་རྒྱ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག དེའང་ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་༢༨ (རེས་གཟའ་ཉི་མའི་) ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོར། ཧོང་ཀོང་“ཚོང་ལས་ལྟེ་བ”་བཙན་བཟུང་གི་ལས་འགུལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་པ་ཏེ་ཡོ་ཐི་ཡིས་སློབ་མའི་ངོ་རྒོལ་འདུ་འཛོམས་སུ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་ཏེ། ལས་འགུལ་དེ་ཐོག་མར་སྲིད་གཞུང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་ལས་ཁུངས་ནས་དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ང་ཚོའི་དགོས་འདུན་ནི་ཉེ་སྔོན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཧོང་ཀོང་གི་འོས་འདེམས་སྐོར་གྱི་ཐག་གཅོད་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་ཏེ། བསྐྱར་དུ་ཧོང་ཀོང་གི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་བསྒྱུར་དགོས་པ་སོགས་ཡིན་ཞིང་། གལ་ཏེ་དགོས་འདུན་དེ་དག་བསྐོང་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། “ཚོང་ལྟེ”་བཙན་བཟུང་གི་ལས་འགུལ་མུ་མཐུད་རྒྱ་ཆེར་འགྲོ་རྒྱུ་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག ཉིན་དེར་ཧོང་ཀོང་སྲིད་གཞུང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་ལས་ཁུངས་མདུན་གྱི་ངོ་རྒོལ་བའི་འདུ་འཛོམས་སར་ཉེན་རྟོག་པས་དུག་རླངས་སོགས་གཡུགས་ཏེ། ངོ་རྒོལ་རྔམ་སྟོན་གྱི་ལས་འགུལ་ཡོངས་སུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཧོང་ཀོང་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཧི་ཅུན་རན་དང་། ལུའུ་ཧྥན་ཆི། ཀྲང་ཁྲའོ་ཞང་། འོས་བསྡུ་ངོ་མའི་གནའ་འབྲེལ་ཚོགས་སྐོང་འགན་འཛིན་ཀྲན་ཡུ་ཧྲའོ་བཅས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ས་ནས་ཉེན་རྟོག་པས་ཁྲིད་སོང་ཡོད་འདུག སློབ་ཕྲུག་གཙོས་པའི་ཧོང་ཀོང་གི་མང་གཙོ་ལས་འགུལ་བ་དང་ཉེན་རྟོག་པའི་བར་མུ་མཐུད་དུ་གདོང་ཐུག་བཞིན་པ་དང་། ཕྱི་ཚེས་༢༩ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོར་རང་སྲུང་སྒྲིག་ཆས་གོན་པའི་ཉེན་རྟོག་པས་ངོ་རྒོལ་བའི་ཁྲོད་དུ་དུག་རླངས་གཡུགས་ཏེ། ངོ་རྒོལ་མུ་མཐུད་རྒྱ་ཆེར་འགྲོ་བར་བཀག་འགོག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཉེན་རྟོག་པ་དང་མི་མང་གི་ཟིང་འཁྲུག་དེའི་ཁྲོད་ཉུང་མཐའ་ཡང་མི་༢༦ ཙམ་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག དེ་བཞིན་རེས་གཟའ་ཟླ་བའི་ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ལས་ཁུངས་ཧོང་ཀོང་ཚོང་ལས་ལྟེ་བ་རུ་ཡོད་པའི་དངུལ་ཁང་ཆེ་ཁག་ཁ་ཤས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་རིང་ལས་མཚམས་བཞག་རྒྱུ་ཡིན་འདུག ཧོང་ཀོང་དངུལ་རྩ་དོ་དམ་ཁང་གིས་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཧོང་ཀོང་གི་དངུལ་ཁང་༢༩...