ཨ་དོན་ཉི།   (ཨ་རི།)           ཕ་མ་དང་ནང་མིས་ཕྲུ་གུ་བཙས་མ་ཐག་པའི་ངུ་འཛུམ་དང་འགུལ་སྐྱོད་ཕྲ་མོ་བྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། མིག་ལ་རྩེད་ཆས་གཤོམ་པ་དང་རྣ་ལ་སྒྲ་འཇམ་པོ་མངགས་པ། རྩེད་ཆས་ཡང་མོ་ལུས་ལ་གླན་པ་སོགས་བྱས་ནས་ཤེས་བྱ་སློབ་པའི་སྟ་གོན་ལ་ཞུགས་པ་རེད།  ཕྲུ་གུས་གྲ་སྒྲིག་སློབ་གྲྭ་འགོ་མ་བཙུགས་པའི་ཡར་སྔོན་ནས་ཀྱང་ཕ་མ་ཚོས། རང་གི་ཕྲུ་གུ་ལ་སློབ་སྦྱོང་ཞེས་པའི་དོན་ནི་སྤྲོ་སྣང་ཞིག་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་སེམས་ངོར་གློན་ཅི་ཐུབ་བྱ་ཞིང་། ཕྲུ་གུ་རང་སྟེང་ནས་སློབ་ལ་འཇུག་པའི་སེམས་ཁམས་ཚགས་ཚུད་པོ་ཡོང་རྒྱུར་རེ་བ་འཛིན་པ་རེད། རེ་བ་དེའི་ཁུངས་སུ་ཕྲུ་གུ་ཁོ་རང་ཚོ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་འགྲེང་ཚུགས་ཐུབ་པའི་རྩལ་ནུས་འདོན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་མང་བོ་འདུས་ཡོད།           ཡོངས་ཁྱབ་བྱས་ན། ཕ་མ་ཚོས་བུ་ཕྲུག་གི་ཤེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཆེད། ཁ་བརྡ་འཇམ་པོ་དང་འཛུམ་དམུལ་དྲོན་པོ་སྟོན་ནས་ཕྲུ་གུ་ལ་ཉེ་འཁོར་གྱི་དངོས་པོའི་མིང་དང་མིའི་མིང་། གསལ་བྱེད་ཡི་གེ་དང་། ཨང་ཀི་སྒྲིག་རིམ། ཁ་དོག་དབྱེ་ཚུལ་སོགས་ཁ་དང་ལག་པ་འགུལ་བཞིན་རྩེད་མོའི་ཟོལ་གྱིས་ངོ་སྤྲད་ནས་ཤེས་བྱ་སྦྱོང་རོགས་བཅའ་བ་རེད། རི་མོ་འབྲི་གྲོགས་བྱེད་པ་རེད།            ཕ་མས་ཕྲུ་གུར་ཁྱིམ་ཁྲིད་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན། ཁོ་པ་ཚོ་སློབ་གྲྭར་མ་ཞུགས་པའི་སྔོན་ནས་ཀྱང་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་གང་འཚམས་ལ་ཐོགས་ཀྱི་མེད་པ་ཡོང་གི་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཕ་མ་ཚོས་རེ་བ་དེ་ལྟ་བུ་འཆར་ཅན་དུ་འགྲུབ་དགོས་བསམ་སྟེ། བྱིས་པ་ལ་ཁྲོ་ཚུལ་བསྟན་ནས་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཆོག་གི་མ་རེད། གསལ་བོ་བཤད་ན། ཕྲུ་གུ་ཁོ་རང་ཚོར་བསླབ་འདོད་དང་རྩེད་འདོད་ཀྱི་མཚར་བློ་ཞིག་མེད་ན་བཙན་པོ་བྱེད་མི་ཉན་ཟེར་བ་དེ་རེད། དེ་བས་རིག་པ་འཚར་བྱེད་ཀྱི་རྩེད་ཆས་(educational toys) མང་བོ་ཉོས་ནས་བྱིས་པ་རང་ལ་དབང་བའི་ཁང་མིག་ནང་རྩེད་ཆས་ཀྱིས་འགེང་ལ་ཁད་ཅིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།   ཕ་མ་ཚོས་ཁྱིམ་དང་སྒོ་གང་ཡིན་ས་ནས་རྩེད་དགོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཕྲུ་གུར་ཤེས་བྱ་སྦྱོང་རོགས་བྱེད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། ཕྲུ་གུ་ཁོ་རང་ཚོ་སོ་སོར་འཚར་བ་དང་མཉམ་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འབྲེལ་འདྲེས་བྱེད་པར་དངངས་པ་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་སློབ་སྦྱོང་གི་ལམ་སྐབས་ནས་བག་འཁུམས་ཏེ་མི་སྡོད་པའི་ཞུན་བརྡར་ཐོབ་ཆེད་ཡིན་པས་ཕ་མའམ་ཁྱིམ་གྱི་སློབ་གསོ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ལ་རྩི་བ་རེད།         ཕ་མའི་སློབ་གསོའི་ཟུར་ཞིག་ནི་སློབ་གྲྭའི་ནང་དང་སློབ་ཕྱི།...

རི་མོ་འབྲི་མཁན་སྙན་ངག་འཚོ།          ~~~རི་མོ་འདི་དག་གི་འགན་དབང་ངེད་དྲ་ཚིགས་ལ་ཡོད་པས་ཆོག་མཆན་མ་ཞུས་པར་གང་བྱུང་དུ་རྐུ་ཁྱེར་དང་བརྒྱུད་འགོད་བྱ་མི་ཆོག ངེད་དྲ་ཚིགས།...

ཡར་ཀ་རྡོ་རྗེ་ཐུབ་བསྟན་ནས།     བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ངོ་མའམ་སྙིང་པོ་ནི་འཚེ་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་གི་ལྟ་བ་དེ་ཡིན། དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་དང་། འཇིག་རྟེན་འདིའི་གནས་ལུགས་ངོ་མ་ཇི་ལྟ་བ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དེའོ།  ལྟ་སྤྱོད་ཀྱི་རིག་གནས་འདི་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་།  བསམ་བློ།  སྒྱུ་རྩལ་སོགས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་འོ་ཆུ་གཅིག་འདྲེས་སུ་གྱུར་ཡོད་ལ།  སྒྲ་དང་ཚད་མ།  སྙན་དངགས་དང་མངོན་བརྗོད་ལ་སོགས་པ་ནི་ལྟ་སྤྱོད་འདི་དག་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ཡིན་པ་ལས་མཐར་ཐུག་གི་རིག་གནས་མ་ཡིན། དེ་ཕྱིར་ང་ཚོས་རྟོགས་བྱ་དང་རྟོགས་བྱེད་གང་ཡིན་པ་ལེགས་པར་ཤེས་དགོས་པ་ལས་སྙིང་པོ་དོར་ནས་ཕྱི་ཤུན་ལེན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་མི་རིགས་སོ། གནའ་སྔ་མོར་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྐབས་རྣམས་སུ།   མི་དང་མིའི་བར་ལ་བཤུ་གཞོག་དང་གཉའ་གནོན།   ཕོ་མོ་དང་རིགས་རུས་ཀྱི་བར་ལ་ཐོབ་ཐང་དབྱེ་བར་བྱས་ནས་ཕན་ཚུན་མཐོང་ཆུང་བྱེད་པའི་དུས་དེར་མུན་ནག་གི་དུས་རབས་ཅེས་ད་ལྟ་འཕྱ་སྨོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  ད་ལྟ་ནི་དེ་ལས་ལྡོག་ཏེ་ཕོ་མོ་དང་རིགས་རུས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་པ་རྒྱལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་ཡོད་ལ་མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་འདྲ་མཉམ་དགོས་པའི་གོ་རྟོགས་ཡོད་པ་དེ་དུས་རབས་འདི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་སླེབས་པའི་རྟགས་སུ་ཡིན།   ཡིན་ན་ཡང་ད་དུང་མི་དང་སེམས་ཅན་གཞན་པའི་བར་།   མི་དང་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་གི་བར་ལ་གནམ་ས་ལྟ་བུའི་དབྱེ་བ་ཡོད་པ་འདི་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་སློབ་གསོའི་སྤུས་ཚད་ཆེས་མཐོན་པོ་ཞིག་ལ་ད་དུང་སླེབས་མ་ཐུབ་པའི་རྟགས་སུ་འདུག ད་ལྟའི་དུས་རབས་འདིའི་ནང་།   དཔལ་འབྱོར་དང་ཚན་རྩལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཚད་མཐོན་པོ་ལ་སླེབས་པ་དེས་མིའི་རིགས་ལ་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྐྲུན་གྱི་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་དེ་དང་མཉམ་དུ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་སེམས་ཀྱི་འདོད་རྔམ་དང་།  དེས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོན་ཤུགས་སོགས་ཇེ་ཆེ་དང་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྒང་འདིར།   བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བསམ་སྤྱོད་སློབ་གསོ་འདི་རྒྱུན་འཛིན་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ང་ཚོ་བོད་མི་ཡོངས་དང་ལྷག་པར་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་སྒྲུབ་བཞིན་པའི་དགེ་རྒན་རྣམ་པའི་ཕྲག་ཏུ་བབས་པའི་འོས་འགན་ཞིག་ཡིན་པར་འདུག་སྙམ། ལྷག་པར་ལོ་ཆུང་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་བསམ་བློའི་སློབ་གསོ་བཟང་པོ་དེས་བྱིས་པ་དེའི་མི་ཚེ་གཅིག་གི་རིང་ལ་རྒྱུ་ནོར་གྱིས་ཚབ་མི་ཐུབ་པའི་ཕན་ནུས་ཆེན་པོ་ཐོན་ངེས་པར་ནི་མཚོ་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་བཞེད་པ་ཡིན།   བུ་ལ་སྤྱོད་བཟང་བསླབས་པ་དེ།  །ཕ་མ་བཟང་པོའི་བཞག་པ་ཡིན།  ...

ཀྲི་ཥཎ་ཅཻཏ་ནས་བརྩམ།   པདྨ་འབུམ་གྱིས་བསྒྱུར།          ཕྱི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ནི་གུང་གསེང་གི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡིན། ཅིའི་ཕྱིར་ཡིན།   དེ་ནི་རང་བཙན་གྱི་ཉིན་མོ་ཡིན་པའི་སྟབས་ཀྱིེས་ཡིན།   ཕྱི་ལོ་1947 ལོའི་ཉིན་མོ་དེ་ལ་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་1947 ལོའི་སྔོན་ལ་རྒྱ་གར་རང་བཙན་མ་ཡིན་ནམ། འདི་ནི་རྒྱ་གར་མི་དམངས་ཀྱིས་ཁོང་ཚོའི་རང་དབང་དབིན་ཇི་ལ་ཇི་ལྟར་ཤོར་བ་དང་། ཁོང་ཚོས་ལོ་མང་པོའི་རིང་དང་ཐབས་ལམ་སྣ་མང་གིས་ཁོང་ཚོའི་རང་དབང་ཡང་སྐྱར་ཐོབ་ཆེད་དུ་འཐབ་རྩོད་ཇི་ལྟར་བྱས་པའི་སྒྲུང་ཡིན། ང་ཚོའི་ལོ་རྒྱས་ཀྱི་སྔ་ཕྱི་ཀུན་ཏུ།   འཇིག་རྟེན་འདིའི་ཡུལ་གྲུ་འདྲ་མིན་གྱི་མི་རྣམས་ང་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཡོང་ནས་ཚོང་བརྒྱབས་ཡོད།   ང་ཚོས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་པའི་ཐོན་རྫས་ཁག་ཅིག་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་དུ་དགོས་ཆེན་པོ་ཡོད། ང་ཚོའི་དར་གོས་དང་ལག་ཤེས་ཐོན་རྫས་ལ་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཡོད།   རྒྱ་གར་ནས་ཐོན་པའི་མ་མོག་གི་རས་ཆ་ཡང་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཡོད།   བྲོ་རྫས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱ་གར་ནས་ཐོན་པའི་གཡེར་མ་དང་སུག་སྨེལ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཡུ་རོབ་ཏུ་དགོས་འདུན་ཤིན་ཏུ་ཆེ།   ཚོང་རྫས་འདི་དག་ཐོག་མར་ཕོ་ནེ་ཤིན་ཟེར་བའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཚོང་སྒྱུར་བྱས་ཡོད།   མི་དེ་རྣམས་བྱང་ཨ་ཕེ་རི་ཀའི་རྒྱ་མཚོ་མེ་ཊི་ཊེརི་ཨན་གྱི་འགྲམ་དུ་འཚོ་ཞིང་། གནའ་བོའི་དུས་སུ་ཁོང་ཚོ་ནི་སྤྱང་གྲུང་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཚོང་པ་ཡིན།   ཕྱིས་སུ་རྒི་རིག་པ་དང་།   རོ་མན་པ།   ཨ་རབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚོང་ལས་འདི་རྒྱུན་མཐུད་བྱས། ཡིན་ན་ཡང་ཕལ་ཆེར་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་སྔོན་ལ།  ཡུ་རོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་ཚོར་དགོས་པ་རྣམས་ཐོབ་ཐབས་གསར་པ་ཞིག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྐབས་གོང་གསལ་གྱི་དེ་རྣམས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་རེད། ཡུ་རོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ “ང་ཚོ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན། ང་ཚོ་ལ་མེ་མདའ་ཡོད” ཅེས་དང་། “ང་ཚོས་ཨ་ཕེ་རི་ཀ་དང་། ཨེ་ཤི་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་བཙན་བཟུང་བྱས་ན། ང་ཚོར་དགོས་པ་རྣམས་ལེན་ཆོག་པ་དང་།...

སྒྲུང་བཤད་མཁན་བསོད་ནམས་ལྷ་མོ།        ཉིན་ཞིག་ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་སྣེ་གདོང་རྒྱལ་པོའི་ཕག་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལྐོག་ཏུ་བསད་རྗེས་རྒྱལ་པོའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས་“ རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ། ང་རང་ཚོའི་ཕག་པ་ཆེན་པོ་དེར་ནད་ཕོག་སྟེ་ཤི་འདུག་པས་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་སམ་” ཞེས་དྲིས་པར།   རྒྱལ་པོས་ “སྤུ་ཤུད་གཙང་མ་ཞིག་བཏང་ནས་ཁྲོམ་ལ་འཚོང་བར་རྒྱུགས། རིན་པ་ཇི་བྱུང་རྩིས་ལེགས་པར་རྒྱགས་དགོས་” ཞེས་བཤད། དེས་ན་ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་ཕག་ཤ་འཚོང་བར་སོང་། ཁྲོམ་གཞུང་དུ་འབྱོར་སྐབས་ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་ “ཕག་ནད་ཐེབས་པའི་ཕག་ཤ་གཟིགས། ཕག་པ་ཤི་བའི་ཤ་གཟིགས། ཕག་ནད་ཅན་གྱི་ཕག་ཤ་གཟིགས་” ཞེས་སྐད་བརྒྱབ་པས་ཕག་ཤ་ཉོ་མཁན་རྩ་བ་ནས་མ་བྱུང་།    ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་ཕག་ཤ་ཁྱེར་ནས་ཕྱིར་ལོག་ཡོང་། རྒྱལ་པོས་གནས་ཚུལ་དེ་མཐོང་རྗེས་ཁོ་ལ་ “ཕག་ཤ་དེ་མ་བྲིན་ན་བཙོས་ནས་ང་ཚོས་བཟས་ན་འགྲིག་” ཅེས་བཤད་པར། ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་“ རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ།ཁྱེད་ཀྱིས་ཕག་ཤ་མཆོད་དམ་ཡང་ན་ཤ་ཁུ་མཆོད་” ཞེས་ཞུས་པར། རྒྱལ་པོས་“ ང་ནི་སྣེ་གདོང་རྒྱལ་པོ་ཡིན་པས་ཤ་ལོས་ཟ་དགོས་བྱུང་། ཁྱོད་ཚོ་ངའི་གཡོག་པོ་ཡིན་པས་ཤ་ཁུ་འཐུང་དགོས། དེ་སྐོར་སྐད་ཆ་འདྲི་དགོས་དོན་གང་ཡོད་” ཅེས་བཤད།     ཐེངས་དེར་ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་ཕག་ཤ་ཚང་མ་ཞིབ་ཞིབ་གཏུབས་ཏེ་ཕག་ཀོ་དང་མཉམ་དུ་བཙོས། བཙོས་བཙོས་པའི་མཐར་ཤ་རྣམས་ལྡུར་ནས་ཤ་ཁུར་གྱུར་ཏེ་ཕག་ཀོ་ལས་ལྷག་མེད།    ཉི་ཆོས་བཟང་པོ་དང་གཡོག་པོ་ཚོས་དྲི་ཞིམ་འཐུལ་བའི་ཤ་ཁུ་དེ་རྣམས་བཏུངས་པ་དང་ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་རྒྱལ་པོར་ཕག་ཀོ་བཙོས་མ་དེ་ཕུལ་ནས་“ རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ། ཤ་ཚང་མ་ཤ་ཁུའི་ནང་དུ་ལྡུར་ཚར་འདུག ཕག་ཀོ་བཙོས་མ་འདི་བཞེས་རོགས་གནང་”ཞེས་ཞུས་པར་རྒྱལ་པོ་ཅི་བྱ་གཏོལ་མེད་ངང་ཕག་ཀོ་བཙོས་མ་དེ་མ་བཟས་ཀ་མེད་གྱུར།     ཐེངས་རྗེས་མར་ཕག་ཤ་ཟ་སྐབས་རྒྱལ་པོས་ཐོག་མ་ནས་ཉི་ཆོས་བཟང་པོར་ “ད་རེས་ངས་ཤ་ཁུ་འཐུང་ཆོག ཁྱོད་ཚོ་ཤ་ཟོ་ཞིག་” ཅེས་བཤད། དེས་ན་ཉི་ཆོས་བཟང་པོས་ཤ་འཚོད་མ་ཐག་བཏོན་ནས་ཚང་མ་མཉམ་དུ་བགོས་ཏེ་བཟས་པ་དང་རྒྱལ་པོར་ཤའི་བྲོ་བ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཆུ་ལྟ་བུའི་ཤ་ཁུ་དེ་ཕུལ་བ་རེད། ངེད་དྲ་ཚིགས།...

༄༅། །སུམ་ཅུ་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་བཤད་ལྗོན་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ། དབྱངས་ཅན་གྲུབ་པའི་རྡོ་རྗེས་མཛད།               ༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་མཉྫུ་གྷོ་ཥཱ་ཡ། །བླ་མ་མཆོག་དང་དབྱེར་མེད་པའི། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་གུས་བཏུད་ནས། །ཐོན་མིའི་ལེགས་བཤད་སུམ་ཅུ་པའི། །སྙིང་པོ་མདོར་བསྡུས་བཤད་པར་བྱ། །དབྱངས་ཀྱི་བྱ་བ་གསལ་པོ་རུ། །བྱེད་པ་ཨི་ཨུ་ཨེ་ཨོ་བཞི། །གསལ་བྱེད་ཀ་སོགས་སུམ་ཅུ་ཡིན། །ག་ང་ད་ན་བ་མ་འ། །ར་ལ་ས་རྣམས་རྗེས་འཇུག་བཅུ། །ད་དང་ས་གཉིས་ཡང་འཇུག་སྟེ། །ད་ནི་ན་ར་ལ་གསུམ་དང་། །ས་ནི་ག་ང་བ་མར་འཐོབ། །ག་ད་བ་མ་འ་སྔོན་འཇུག །གོ་ངོ་དོ་ནོ་བོ་མོ་འོ། །རོ་ལོ་སོ་ཏོ་སླར་བསྡུ་སྟེ། །རྫོགས་ཚིག་ཟླ་སྡུད་ཅེས་ཀྱང་བྱ། །དྲག་ཡོད་ཏོ་དང་མཐའ་མེད་འོ། །གཞན་རྣམས་མིང་མཐའི་རྗེས་མཐུན་སྦྱར། །སུ་ར་རུ་དུ་ན་ལ་ཏུ། །ལ་དོན་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ཏེ། །རྣམ་དབྱེ་གཉིས་བཞི་བདུན་པ་དང་།...